و از طرفی خبر ( یعنی : أقوم ) مفرد مشتق هست !! زمانیکه خبر مفرد مشتقی باشه که ضمیر مستتر رو رفع داده ، مطابقت بین مبتدا و خبر واجب هست. پس چرا مبتدا ( یعنی : هی ) مؤنث اومده و خبر ( أقوم ) مذکر!؟
و از طرفی هم قاعده داریم در اسم تفضیل که میگه زمانیکه أفعل تفضیل خالی از أل باشه ، افعل تفضیل همیشه مفرد مذکر میاد!
خب در این مثال دو قاعده با هم تعارض کردند !
تعارض بین قاعده ( وجوب مطابقت مبتدا و خبر در مفرد مشتق رافع ضمیر ) و قاعده ( وجوب مفرد مذکر اومدن اسم تفضیل زمانیکه خالی از أل باشه ) چگونه حل میشه!؟
#پاسخها_و_مؤیدات:
1- قاعده ی این که خبر زمانیکه مفرد مشتق از قسم افعل تفضیل باشه وجوب مطابقت بین مبتدا و خبر در تذکیر و تأنیث لازم است، تسامحی است و یک قاعده ی عقلی صرف نیست که تخصیص بردار نباشه بلکه قاعده اعتباری است و تخصیص بردار هست و افعل تفضیل مجرد از أل و اضافه از این قاعده ای که در خبر مفرد مشتق هست استثناء شده و به تعبیری طبق کتاب شرح صمدیه، عدول از اصل صورت گرفته.
2- دلیل اینکه خبر افعل تفضیل مجرد از أل و اضافه، مفرد و مذکر میاد این هست که شبیه أفعل باب تعجب هست و به افعل باب تعجب علامت تثنیه و جمع متصل نمیشه پس به افعل تفضیل مجرد هم این علائم متصل نمیشه و به همین خاطر در افعل تفضیل مجرد، خبر با مبتدا مطابقت نمیکنه. ( به دلیل شباهتش به افعل تعجب) کما اینکه در حاشیه صبان این مطلب اومده.
3- بر فرض که تعارضی هم رخ بده (که نمیده چون عرف تسامح میکنه) به نحوی باید بین دو قاعده جمع کنیم. حالا یا جمع تبرعی طبق مبنای کسانی که آن را جایز می‌دانند و یا جمع عرفی و مقبول (دلالی) که مواردش مفصل در اصول بحث شده و ما در بیانش نیستیم
برای اینکه بفهمیم حرکت عین الفعل چی هست اول باید ببینیم فعل ثلاثی مجرد هست یا ثلاثی مزید!!⁉️
١ اگر فعل ثلاثی مزید باشه که طبق باب ، میشه تشخیص داد مثلا باب إفعال میشه أفْعَلَ ( عین فعل ماضی باب إفعال میشه مفتوح ) یُفْعِلُ ( عین فعل مضارع باب إفعال میشه مکسور )
پس در ثلاثی مزید عین فعل قیاسی ( قاعده مند ) هست و طبق باب میشه تشخیص داد .
٢ اگر فعل ثلاثی مجرد باشه روش تشخیص عین الفعل سماعی هست یعنی باید به معجم یا فرهنگ لغت مراجعه بکنیم و ببینیم عرب چجور استعمال کرده .پس برای تشخیص حرکت عین الفعل ثلاثی مجرد باید رجوع به معجم کرد.
حالا گاهاً یک فرمول هایی ذکر شده که غالباً میشه بدون رجوع به فرهنگ لغت تشخیص داد که حرکت عین الفعل چیه ❕❗️????????????
۱-باب ( فَعِلَ یَفْعَلُ ) اغلب بر حالات غیر ثابت یا بر رنگ ها یا عیوب دلالت میکنه ، مثلا: حَزِنَ یَحْزَنُ (اندوهگین شدن ) ، فَرِحَ...(شاد و خُرّم شدن )، سَوِدَ...( سیاه شدن )، عَرِجَ ...(شَل و لنگ شدن)
۲-باب ( فَعُلَ یَفْعُلُ ) بیشتر بر خلقیات و اوصاف ثابت ، دلالت میکنه . مثلاً: حَسُنَ یَحْسُنُ (زیبا -نیکو شدن )، لَؤُمَ یَلْؤُمُ (پست و فرومایه و لئیم شدن ) ، جَمُلَ یَجْمُلُ ( زیبارو یا زیباخو شدن)
توجه: اینکه ببینیم فعل مثال هست یا اجوف یا ناقص یا لفیف ، کار را برای ما راحت تر میکند . چون مثلا ابواب ثلاثی مجرد در مثال واوی( وضمسکح) ، در مثال یائی ( یضکس) ، در اجوف واوی ( نوس ) و در اجوف یایی ( سیض ) و... هست.
مراد از ارصاد در علم بدیع ( محسنات معنویه ) چیست !؟
به ارصاد ، تسهیم هم میگویند.
ارصاد در لغت :
آماده شدن ، نگهبان گماردن ، مراقبت کردن
ارصاد در اصطلاح :
این که پیش از فاصله در فقره یا پیش از قافیه در شعر ، چیزی ذکر گردد که بر آن فاصله یا قافیه دلالت کند هر گاه که ( رَوِیّ ) شناخته شود.
مراد از فِقْرَة : قسمتی از نثر است و آن قسمت به منزله بیت در شعر است که به آن قرینه هم میگویند.
مراد از رَوِیّ : قافیه یا پسوند کلمات آخر اشعار است که حرف اصلی آخر آنها یکی باشد و آن حرف را در اصطلاح « رَوِیّ » میگویند. مانند کلمات « دل ، گِل ، مایل ، حاصل ، مشکل » که آخرین حرف اصلی آن ها ( لام ) است.
فاصله پیش از آیه ۳۹ ، کلمه « لُغُوب » است که رَوِیّ آن « باء » است. ما با شنیدن « قبل طلوع الشمس » در آیه ۳۹ وقتی « قبل » دوم را شنیدیم میفهمیم پس از آن باید « غُرُوب » باشد با توجه به کلمه « لُغُوب » در آیه پیش از آن.
اسم فاعل اسمی است که با ساختار خود ، بر صدور حدث دلالت میکند. اما فاعل نقشی است که کلمه ، در ترکیب با دیگر کلمات در جمله پیدا میکند ؛ حال فرقی نمیکند که وزن این کلمه ، بر چه چیز دلالت میکند یا اساساً وزن آن معنایی داشته باشد یا خیر.
برای نمونه : وزن « کاتب » میتواند در جمله نقش هایی چون مبتدا ، خبر ، فاعل ، مفعول ، مجرور به حرف جر ، صفت و حال را بپذیرد ؛ ولی همچنان به معنای « نویسنده » ( معنای اسم فاعلی ) باشد ؛ این معنا از جایگاه کلمه در جمله فهمیده نمیشود ؛ بلکه کلمه به خودی خود این معنا را میرساند.
مثال :
۱- الکاتب ذَهَبَ
۲- عَمروٌ کاتبٌ
۳- ذَهَبَ الکاتبُ
۴- أَجْلَسْتُ الکاتبَ
۵- مَرَرْتُ بِکاتبٍ
در همه این مثال ها « کاتب » اسم فاعل میباشد اما فقط در مثال سوم فاعل است.
رابطه اسم مفعول و نقش مفعول نیز از همین قبیل است. اسم مفعول عنوانی است که از کلمه ، به خودی خود فهمیده میشود ؛ مانند : مسرور ( خوشحال شده ) ؛ ولی عنوان مفعول ، نقشی است که از بررسی رابطه یک کلمه در جمله با دیگر عناصر آن جمله درک میشود.
۱- شباهت مُدْنِی : چیزی که مقتضی اعراب میباشد با جهت شباهت معارضه نکند. مانند : « شباهت ضمایر به حروف » زیرا هیچ مقتضی اعراب با « شباهت وضعی » معارضه نمی نماید.
۲- شباهت غیر مُدْنِی : شباهتی که با جهت شباهت ، چیزی که مقتضی اعراب است معارضه نماید. مانند : « أیّ » استفهامیه و شرطیه ؛ زیرا «أیّ» شرطیه چون دارای معنای «إن» شرطیه و «أیّ» استفهامیه دارای معنای «همزه» استفهامیه است « شباهت معنوی » به حروف دارند و این نوع شباهت ، مقتضی بنای آن دو است ولی از آنجا که «أیّ» از اسماء واجب الإضافة میباشد و « اضافه » از خصائص اسم و مقتضی اعراب است، این مقتضی اعراب با آن مقتضی بناء معارضه می نماید ، در نتیجه هر دو تساقط میکنند و از بین میروند و «أیّ» به اصلش بر میگردد که اسم است. و گفته شد که اصل اسم «اعراب» است. پس «أیّ» به هردو قسمش معرب است.
پس شباهتی که موجب بناء شدن اسم میشود «شباهت مدنی» است.
چون میخواد ذات کلمه ( ماهیت کلمه ) ( خود کلمه ) (اصل کلمه ) رو بیان کنه.. یعنی عقل خود ذات یا موصوف رو با وصف کلی بودن در نظر گرفته.. که بهش میگن کلی عقلی در اصطلاح منطقی..
نکته : توی تعاریف یعنی هر وقت میخواد یه کلمه ای رو تعریف کنه ال میشه أل جنسیه از نوع ماهیت..
اکثر قریب به اتفاق اهل لغت این تصور را داشته‌اند که ، چون عشر و عاشر از یک ریشه‌اند
و واقعه کربلا هم در دهم ماه محرم اتفاق افتاده است.
پس ، عاشورا یعنی دهم محرم ؛
و بر همین قیاس تاسوعا را نیز که با تسع و تاسع شباهت ظاهری دارند روز نهم ماه محرم گفته‌اند .
*اما* این معنا به دلایل زیر اشتباه است.
*آیا* واژه عاشورا برای دهم ماه‌های دیگر نیز به کار می‌رود ؟
مثلاً ، آیا شنیده شده است که کسی به دهم ماه رجب هم عاشورا گفته باشد ؟
یا این مفهوم مختص دهم ماه محرم است ؟
*آیا* اگر امام حسین(ع) مثلاً ، در یازدهم محرم شهید می‌شدند ، آنگاه ، تاسوعا با عاشورا عوض می‌شد و عاشورا واژه دیگری داشت؟
در ریاضی اعداد قاعده خود را دارند و هر قاعده‌ای که بر شمارش اعداد حکم کند بر سلسله اعداد هم حاکم خواهد بود .
اعداد بر خلاف کلمات استثنا پذیر نیستند.
به طور مثال ، در کلام عرب اعداد این گونه شمارش می‌شوند:
اول – ثانی - ثالث - رابع ...
و یا اولاً – ثانیاً - ثالثاً - رابعاً و ...
چنان چه تاسوعا و عاشورا در زمره اعداد باشند باید قاعده‌پذیر باشند ؛ یعنی باید بتوان بقیه اعداد را هم به همان سیاق تلفظ کرد؛ مثل تاسوعا – عاشورا – ثامونا – سابوعا ....
*اما* می‌بینیم که بقیه اعداد از این قاعده پیروی نمی‌کنند ؛
لذا ، نمی‌توانیم دلیلی داشته باشیم که ، تاسوعا و عاشورا عدد هستند تا از قاعده شمارش پیروی کنند و این دو روز هیچ ربطی به اعداد ندارد ، بلکه معنای دیگری دارند.
*عاشورا*
روز معاشرت با امام(ع)
عشر به کسر عین و عشرت ، به معنای معاشرت و مصاحبت است .
معاشر به ضم میم، یعنی مصاحب
و عاشر ، اسم فاعل عشر است که خودش ثلاثی مجرد اسم مصدر عشرت است.
خداوند می‌فرماید:
«وَ عاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ» (نساء/۱۹) با زنان آن گونه که شایسته آنان است معاشرت کنید .
عشیر یعنی همدم و رفیق
«وَ لَبِئْسَ الْعَشِیر ُ» (حج/۱۳) چه بد دوستی انتخاب کرده‌اند و چه بد معاشر و رفیقی است .
العاشور از ریشه عشر به کسی گفته میشود که ،
معاشرت خصلت او باشد .
پس *العاشوراء؛* جائی که میل به معاشرت و رفاقت و مصاحبت نمایان میشود و افراد میل معاشرت خود را با کسی که مورد نظر است عرضه میکنند،
و *عاشورا* مبالغه است
از میل به معاشرت یعنی روزی که میل معاشرت و رفاقت با امام (ع) به شدت بالا می‌رود.
*تاسوعا* روزی برای وسعت ظرفیت.
با خارج شدن عاشورا از سلسله اعداد، عدد بودن تاسوعا نیز مورد تردید قرار میگیرد و معنی *نهم* را از دست می‌دهد.
*اتسع* به فتح الف یعنی ، گروه‌های ۹ نفره شدند.
اما *اتسع* به کسر الف یعنی، وسعت پیدا کرد(گشاد شد) و فراخ گردید.
*اتساع* ، یعنی گسترده شدن و گشاد شدن وبالا رفتن ظرفیت .
اتساع شرائین یعنی ، رگ‌ها گشاد شدند و ظرفیت شان برای عبور خون زیاد باشد.
*التاسوع* یعنی چیزی که فراخی و گستردگی و ظرفیت اش زیاد باشد ؛
*التاسوعا* یعنی جائی که بتوان ظرفیت را بالا برد و فراخی ایجاد کرد؛
و *تاسوعا*
این معنی را پیدا میکند؛ *روزی که ظرفیت بالا می‌رود و در سینه‌ها فراخی ایجاد میشود و به جای تنگی، وسعت می‌یابد*
این دو نام از ابداعات *امام سجاد (علیه‌السلام) است*
و اگر در بعضی از روایات از پیامبر اکرم (ص) از عاشورا گفته شده است ،اکثرا جعلیات بنی‌امیه، برای کم کردن اثرات عاشورای امام حسین (علیه السلام) است.
اما ، در مورد تاسوعا تقریباً نداریم که قبلاً از امام سجاد (ع) لغت تاسوعا به کار برده شده باشد و این معنا از *عاشورا و تاسوعا* خیلی عاشقانه است...
برگرفته از کتاب «سفری از عاشورا تا اربعین» تألیف عبدالله مستحسن*
از این رو چون همزه اش علامت تأنیث هست به واو تبدیل میشه ( حکم همزه اسم ممدود در مصغر مثل حکم همزه اسم ممدود در مثنی هست )
پس عاشوراء منسوبش میشه عَاشُوْرَاوِیّ
اما در مصغرش چون عاشوراء ثلاثی مزید پنج حرفی هست ( اء رو چون علامت تأنیث هست به حساب نمی آوریم) و حرف چهارمش ( و ) حرف عله هست بر وزن فُعَیْلِیْل مصغرش ساخته میشه..
از این رو چون حرف دومش الف زائد هست تبدیل به واو میشه...
مثل ضارب که میشه ضُوَیْرِب
سپس علامت تأنیث رو که به حساب نیاورده بودیم رو بهش اضافه میکنیم
در حالیکه شما گفتید ( تأتی ) لازمه. پس مفعول نباید بگیره.
یأتی مثل فعل جاء لازم است. و اعراب قرآن هم که مفعول گرفته بنا بر نظر ( قیل ) است. و نظر اکثر علما این است که یأتی لازم هست و مجهولش با حرف جر متعدی میشه. ( یُؤْتیٰ به )
پس در این آیه نقش ضمیر ( نا ) در تأتینا چی میشه !؟
فعل های باب افعال و تفعیل و مفاعله غالبا متعدی هست..
فعل های بر وزن فَعُلَ لازمند..
افعالي كه بر معاني زير دلالت دارند لازم هستند:
1- سرشت: حَسُنَ (نيكو شد)
2- حركت: ذَهَبَ (رفت)
3- رنگ: دَكِنَ (تاريك شد)
4- عيب: اِعْوَجّ (كج شد)
5- شكل: طالَ (دراز شد)
6- زينت: غيدَ (متناسب شد)
7- نظافت: طَهُرَ (پاك شد)
8- ناپاكي: قَذِرَ (پليد شد)
9- حالات نفساني: غَضِبَ (خشمگين شد)
افعالي كه بر وزنهاي: إنفعلَ، تفَعْلَل, إفعَلّ، إفعَنْللَ، إفعالّ مي آيند لازم هستند و نيز افعالي كه بر وزنهاي تَفَعّلَ، تفاعَلَ، إفْتَعَلَ مي آيند در بسياري موارد لازم هستند.
خداوند متعال در آيات قرآن بندگانش را به تفكر و تعقل و تدبر دعوت كرده است. هر چند در يك نگاه كلي مي توان گفت تمام اين الفاظ دعوت به تقويت قوه ادراك و به نوعي انديشيدن است لكن چنان چه اين الفاظ در آياتي به دنبال هم بيايد مسلما جنبه تفنن در عبارت ندارد، بلكه آنچه از روش قرآن ميدانيم هر كدام اشاره به نكتهاي است.
به عنوان مثال، مطالعه و تامل در آيات 9 تا 13 سوره مباركه نحل بخشي از تفاوت هاي بين اين واژگان را روشن مي كند. شايد نكته تفاوت بين واژگان تفكر و تعقل در آيات مذكور اين باشد كه مساله در مورد الوان نعمت هاي موجود در زمين آن قدر روشن است كه تنها تذكر و يادآوري كافي است، ولي در مورد زراعت و زيتون و نخل و انگور و به طور كلي ميوهها كمي بيشتر انديشه لازم است، تا به خواص غذايي و درماني آنها آشنا شويم، به همين جهت تعبير به" تفكر" ميكند.
اما در مورد تسخير خورشيد و ماه و ستارگان و اسرار شب و روز باز هم انديشه بيشتري لازم است، لذا تعبير به" تعقل" كه گوياي سطح بالاتري از انديشه است فرموده است.
به عبارت ديگر تعقل، مرحله گنجينه ساختن حوادث و پيشامدها و بهرهمند شدن از آنها براي فهم و دريافت پيشامدهاي تازه است و اين فرايند همان چيزي است كه به نام «عقل» و «تعقل» ناميده ميشود.
و اما تدبر: اين واژه در اصل از ماده" دُبُر" به معني پشت سر و عاقبت چيزي است، بنابراين تدبر يعني بررسي نتائج و عواقب و پشت و روي چيزي ميباشد، و تفاوت آن با" تفكر"، اين است كه تفكر مربوط به بررسي علل و خصوصيات يك موجود است، اما" تدبر" مربوط به بررسي عواقب و نتائج آن است.
ان المصدر موضوع للحدث من حیث اعتبار تعلقه بالمنسوب الیه و لذا یقتضی الفاعل و المفعول؛ و اسم المصدر موضوع لنفس الحدث من حیث هو بلا اعتبار تعلقه بالمنسوب الیه و ان کان له تعلق فی الواقع و لذا لا یقتضی الفاعل و المفعول . . . .
پس：
مصدر برای حدث وضع شده است از آن جهت که حدث به منسوب الیه خود متعلق است، لذا نیاز است که فاعل و مفعول مصدر تعیین و مشخص شود.
ولی اسم مصدر برای ذات حدث من حیث هو هو وضع شده و منسوب الیه آن در نظر گرفته نشده است، لذا نیازی به تعیین فاعل و مفعول ندارد.
به عبارت دیگر：
در مصدر صدور حدث از فاعل و تلبس حدث به فاعل در نظر گرفته شده است و همچنین مصدر امری نسبی بین حدث و فاعل است و ظرف وجودی آن خارج نیست؛
اما اسم مصدر فقط با خود حدث کار دارد و امر واقعی و محقق در خارج است.
و همچنین گفته شده：
مصدر اصل نسبت است ولی اسم مصدر هیأت حاصل از نسبت است لذا به اسم مصدر، حاصل مصدر گفته می شود، مانند ：متحرکیت که حاصل از حرکت است.
فرق فاء سببیه با فاء تعلیل چیست؟! ( راه تشخیصش چیست !؟ ) فاء السببیّة : بر سر فعل مضارع می آید و قبل از آن نفی یا طلب (امر یا نهی...) قرار می گیرد: إجتهد فتنجح
حرف تعليل : معنی «به علت اینکه »دارد مانند: ساعد الناس فهم إخوانك
فرق بین «فاء السببية» و «فاء تعليل» این است که در«فاء السببية» ما قبل آن علت برای ما بعد است مانند: اجتهد فتنجحَ. و در«فاء تعليل»ما بعد آن علت برای ما قبل است مانند:اخرج منها فإنك رجيم و فرق دیگر این است که بعد از «فاء السببية» فعل مضارع منصوب می آید.
١.در وزن تصریفی، جنس حرکات، و نیز اصلی و زائد بودنِ حروف، معتبر است، مثلا وزن تصریفی شُوَیْعِر، (فُوَیْعِل) است.
٢.در وزن تصغیری، اصلی و زائد بودنِ حروف، معتبر و مطرح نیست، بل تنها موزون را با یکی از سه میزان و قالب فُعَیْل، فُعَیْعِل و فُعَیْعیل می سنجند و وزن می کنند، مثلا می گویند شُوَیْعِر بروزن فُعَیْعِل.
٣.و اما در وزن عَروضی، نه جنس حرکات، معتبر و مطرح است و نه اصلی و زائده بودنِ حروف. بل نفسِ حرکت و سکون معتبر است بدون در نظر گرفتن نوع حرکت. و البته در وزن عروضی باید هر حرف ساکنی از موزون، در مقابلِ حرفِ ساکنی از میزان قرار گیرد، مثلا وزن عروضی همان کلمه ی شُوَیْعِر می شود فَعُولُن؛ به این صورت: شُوَیْ عِرْ. فَعُوْ لُن
۱- دربدل، غرض متکلم، توضيح متبوع نمی باشد ولی در عطف بیان، غرض متکلم. توضیح متبوع می باشد.
۲- بدل و مبدل منه می توانند ضمير باشند ولی عطف بیان و مبیّن نمی توانند ضمير باشند.
۳- بدل و مبدل منه می توانند در تعریف و تنکیر مخالف باشند ولی عطف بیان باید با متبوعش در تعریف و تنکیر موافق باشد.
۴- بدل می تواند جمله باشد ولی عطف بیان نمی تواند جمله باشد بلکه پیوسته مفرد است.
۵ - متبوع بدل می تواند جمله باشد ولی متبوع عطف بیان نمی تواند جمله باشد بلکه مثل خودش مفرد است.
۶- بدل آوردن فعل از فعل جائز است ولی عطف بیان و متبوعش نمی توانند هر دو فعل باشد.
۷- إتحاد لفظ بدل و مبدل منه جائز است ولی عطف بیان نمی تواند لفظا همانند مبین باشد.
۸- بدل در نیت قرار گرفتن در محل مبدل منه است، یعنی می تواند مبدل منه حذف شود و بدل جانشین آن شود ولی عطف بیان در نیت قرار گرفتن در محل متبوعش نیست.
۹- جمله ای که بدل در آن وجود دارد در نیت دو جمله است ولی جمله ای که عطف بیان در آن وجود دارد لفظاً و معناً و نیةً یک جمله است.
۱۰- بدل، تکرار مبدل منه است ولی عطف بیان به هدف روشن تر کردن متبوع خود می آید.
۱۱- بدل مقصود اصلی به حکم موجود در کلام است و مبدل منه کالعدم می باشد ولی عطف بیان این گونه نیست بلکه متبوعش، مقصود اصلی به حکم بوده و عطف بیان، فرع بر متبوعش است.
۱۲- بدل دارای اقسامی از قبیل كل از كل، جزء از کل، اشتمال و... است ولی عطف بیان همیشه کل از کل است، به عبارت دیگر: بدل كل از کل در برخی مصادیق می تواند عطف بیان هم باشد و بالعکس ولی دیگر اقسام بدل هرگز نمی توانند عطف بیان قرار بگیرند.
۱۳ - بدل در أسماء أعلام و دیگر معارف و همچنین در نکرات می آید ولی عطف بیان فقط در أسماء أعلام، کنیه ها ولقب ها می آید.
14- بدل می تواند در تبعیت از مبدل منه در تذکیر و تانیث یکی نباشند مانند :جَعَلَ اللَّهُ الْكَعْبَةَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ قِيَامًا لِلنَّاسِ
سوال : دلیل اینکه اسم زمان خبر از اسم ذات واقع نمیشود چیه؟!
اسم زمان دلالت برتجدّد و انتقال مسمّى دارد در حاليكه اسم ذات مدلولش امر ثابت و غير متجدّد مى‌باشد و چگونه مى‌توان زمان را برآن حمل نموده و بعنوان خبر ذكر كرد.
اما اسم مکان اینطور نیست.
( اسم زمان متصرم الوجود هست یعنی با اومدن هر جزئی از زمان معدوم میشه و از بین میره با به وجود آمدن جزء بعدش. پس اسم زمان ذات مستمری نداره. )
مثال :
زمانیکه روز جمعه زمان قتل زید باشه پس روز شنبه ای که بعدش هست یک ذات دیگه ای از زمان هست که نمیباشد برای ذات وصف قتل در روز شنبه و روز جمعه متصرم هست و زایل شده همانطور که خود وصف قتل زایل شده .
و اضافه در مثال ( فی ثلاثةِ مواضعَ ) چه اضافه ای است !؟ اگر اضافه معنوی هست از کدام نوعش ( بیانیه - ظرفیه - اختصاصیه ) !؟؟
انواع مشهور اضافه معنویه
الف) إضافه بیانیه: در این نوع از اضافه، مضاف إلیه، جنس عامی است که مضاف را نیز در بر می گیرد، به گونه ای که می توان بینشان رابطه اسنادی برقرار کرد. بنابراین اضافه عدد به معدود مانند: «اشتریت أربعة کتب» و اضافه عدد به عدد مانند: «عندی من الکتب ثلاثمائة» نیز از این قسم خواهد بود.
ناگفته نماند که این قسم از اضافه را می توان به صُوَر دیگر نیز ترکیب کرد؛ مثلاً مضاف إلیه را بدل یا عطف بیان مضاف دانست و اعراب آن را نیز مطابق آن قرار داد.
ب) اضافه ظرفیه: در این قسم، مضاف إلیه، ظرف زمانی یا مکانی مضاف است.
ج) اضافه اختصاصیة: این نوع از اضافه معنای فی یا من ندارد و برای بیان ملکیت یا اختصاص به کار می رود.
بنابر این واضح شد که اضافه در ( ثلاثة مواضعَ ) اضافه معنویه بیانیه است. مواضع ( مضاف الیه ) عام هست که سه تا ( مضاف ) را نیز در بر میگیرد.
نکته: ماده"کان" در قلمرو ممکن الوجود، زمان مند است و دارای زمان؛ چنان که در مثال ها ملاحظه می کنید. اما در مورد واجب الوجود (خداوند) منسلخ از زمان است و زمان مند نیست از باب مثال وقتی که می گوییم "کان الله علیما قدیرا" معنایش این نیست که خداوند در گذشته علم و قدرت داشت بل معنایش این است که خداوند همواره علم و قدرت دارد و علم و قدرتش ازلی و ابدی است...
۱- اینکه نکرات به جهت ابهام و نامشخص بودنشان نیاز به توصیف دارند تا اینکه مشخص بشن.
۲- اسم نکره ای که قبل از جمله اومده موصوف هست و نکره هست. و جمله هم در حکم نکره هست. پس از جهت اعراب و نکره بودن تبعیت کردند ( یکی از اقسام صفت جمله بود )
دلیل اینکه جملات بعد معارف میشه حال
۱- اینکه معارف به علت مشخص بودن نیاز به توصیف ندارند بلکه در کلام نیاز به بیان حال آنهاست زیرا حال آنهاست که متغیر و محتاج به بیان است.
- ذوالحال معرفه هست و حال نکره.
اون اسم معرفه میشه ذوالحال.
و جمله ای که بعد اسم معرفه اومده میشه حال. چون حال باید نکره باشه و جمله هم در حکم نکره است.
اطلاق و تقیید: حال و نعت هر دو دلالت بر معنایی در صاحبان خود می کنند، أما نعت همان طور که در تعریف آن آورده اند مطلق می باشد در مقابل حالِ مقیّد، چرا که «حال» معنایی را در ذوالحال می رساند، مقیّد به زمان عامل. مانند: «مررت بزیدٍ ضارباً» یعنی در هنگام مرور من از کنار زید، مشغول به عمل ضرب بود، امّا در مثال: «مررت بزیدٍ الضارب» این مطلب را نمی رساند بلکه مطلب گوینده این است که زید زمان هایی دارای صفت ضرب می باشد و ممکن است در هنگام مرور من از کنار او مشغول این عمل هم نبوده باشد (یوسف حسن عمر، 1978 م: 2/284)
آمار
وب سایت:
آمار مطالب
آمار کاربران
کاربران آنلاین
آمار بازدید
عضویت سریع
